تصفیه خانه چغازنبیل اولین و کهن ترین تصفیه خانه آب دنیا!

 تصفیه خانه چغازنبیل به عنوان قدیمی ترین و مهمترین سازه تاریخی آبی کشور و جهان در شهرستـان شوش ودر کنـار زیگـورات چغـازنبـیل قـرار گرفته است.

در این تصفیه خانه با استفـاده از قـانـون فیـزیـکـی ظـروف مرتبـط و مصالحی مناسب مانند قیر و و آجر و سطوح شیب دار که همچنان در تصفیه خانه های جهان مورد استفاده قرار میگیرد آبی را که از رود کرخه در فاصله ۴۵ کیلومتری آن کشیده بودند ( کانال روباز ) تصفیه می کرد. 
بر اساس این گزارش ، حجم مخزن ۳۵۰ متر مکعب، ابعاد حوضچه فوقانی ۹ × ۶/۷ متر و عمق ۶۰ سانتی متر، ظرفیت حوضچه فوقانی ۵/۴ متر مکعب، تعداد حفره های حد فاصل مخزن و حوضچه ۹ عدد، ابعاد حفره (مجرا) ۱۵ × ۸۰ سانتی متر که هر کدام ۸۰ سانتی متر از دیگری فاصله دارد، از مشخصات قدیمی ترین تصفیه خانه دنیا است. 
روش تصفیه به این صورت است که آب ابتدا وارد مخزن شده  و سپس با استفاده از ۹ مجرای ارتباطی شیب دار، آب تصفیه شده به حوضچه فوقانی برای استفاده منتقل می شد. 
قانون ظروف مرتبطه، توسط پاسکال فرانسوی به جهانیان معرفی شد عملاً ۳۰۰۰ سال پیش از آن توسط ایلامیان مورد استفاده قرار گرفته است . 
چغازنبیل در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی شوش قرار دارد و یکی از چهار سازه تاریخی کشورمان است که در فهرست یادمان های جهانی بشریت در یونسکو به ثبت رسیده است . این مجموعه تاریخی در زمان اونتاش گال شاه ایلام میانه بین سال های ۱۲۷۵ تا ۱۲۴۰ پیش از میلاد ساخته شده است . 
ایلامیان خدایان پرسـت بودند ، کنفـدراسیـونی که ایلام را در هزاره سوم پیـش از میلاد تشکیل می داد، شامل ایالت های سوزیان یا شوشان ( دشت های شمال غرب خوزستان ) ، لیان ( بوشهر ) ماداگتو ( دره شهر استان ایلام کنونی ) ، آوان ( دشـت های شمـال شـرق خوزستـان ) ، سیمـاش ( منطقة بختیاری ) ، انشان یا انزان ( جلگه مرودشت فارس ) ، آیاپیر یا آیاتُم ( ایذه کنونی ) هیدالو یا هیدالی ( شرق خوزستان تا فهلیان کهگیلویه ) و ..... بوده است . 
این ایالت ها هر کدام ایزد خاص خود را می پرستیدند ، این موضوع باعث اختلافات مذهبی دائمی و عدم اتحاد و یا اتحاد شکننده کنفدراسیون بوده است . 
اونتاش ناپیریشا یا هوبان یاگال ، پادشاه ایلامی بوده است که بین سال های ۱۲۷۵ تا ۱۲۴۰ پیش از میلاد می زیسته است . این شاه با ایجاد یک شهر مذهبی به نام دوراونتاش معابدی برای تمامی خدایان کنفدراسیون می سازد و معبد بزرگ شهر را به اینشوشیناک حامی پایتخت و شاه تقدیم می کند که همان زیگورات چغازنبیل میباشد .
زیگورات کلمه ای سومری است که به معنی معابد چند طبقه می باشد که به صورت پلکانی ساخته شده است . چغازنبیل از دو بخش چغا به معنی تپه غیر طبیعی و یا باستانی در لهجه لری و زنبیل به معنی سبد تشکیل شده است . پیش از حفاری این محل توسط رومن گیریشمن باستان شناس فرانسوی یک تپه سبد مانند دیده می شد که به آن چغازنبیل می گفتند. 
معبد به وسعت ۱۰۵ × ۱۰۵ متر و در پنج طبقه بنا شد که فعلاً تنها ۲۵ متر و ۵/۲ طبقة آن باقی است ، ارتفاع اصلی معبد ۵۳ متر بوده است . 
این شهر مقدس در کنار رودخانه دز ساخته شده است ، اختلاف ارتفاع شهر با رود دز حدود ۷۵ متر است . بستر این رودخانه از منطقه هفت تپه به بعد ماسه ای و سست است که باعث فرسایش دائمی و گل آلود بودن آن می شود . 
اختلاف ارتفاع و آلودگی آب رود دز و مقدس بودن دائمی رودخانه کرخه ، باعث شد اونتاش گال ، کانال بزرگی را از رودخانه مقدس کرخه ، جدا و برای تبریک به شهر مذهبی دوراونتاش برساند . کرخه تقدس خود را تا روزگار ما نیز حفظ نموده است . این کانال ۴۵ کیلومتری که بنا به گفتة اونتاش ناپیریشا ، افتخار قوم ایلامی بوده است ، هم اینک با نام های هرموشی و زهکش داریوش قابل شناسائی است . 
کانال به تصفیه خانه شهر مقدس وارد می شده است و پس از تصفیه فیزیکی با مرکـب ( اسب و الاغ ) به داخل حصار معبد مقدس منتقل و در ظروف بزرگ سفالی که در کنار دیوارها تعبیه شده بود ریخته می شد، زوار از آب آن برای تبرک و شفا می نوشیدند و یا با خود می بردند . این ظروف برای جلوگیری از تخریب در زیر خاک قرار گرفته است.